پلاک خودروهای ایران

ماشینی در تهران

پلاک وسایل نقلیه در ایران پس از سال ۲۰۰۵(۱۳۸۳) به شکل استاندارد اروپایی( پلاک های استاندارد اروپایی دارای ۲۰٫۵ اینچ طول و ۴٫۵ اینچ عرض هستند. (۵۲ در ۱۱٫۵ سانتی متر)) درآمد.

تاریخچه شماره گذاری در ایران

در دوران صدارت وثوق الدوله (۱۲۹۸) به درشکه‌ها و گاری‌ها پلاک‌هایی چسبانده شد و هر یک از آنها دارای شماره‌ای شدند. در آن زمان متولی این کار اداره بلدیه (شهرداری) بود. تعویض و نصب پلاک بر روی خودروها در ایران قدمتی طولانی دارد، سابقه اولین خودرو پلاک شده در کشور برمی گردد به سال ۱۳۰۵ که اولین خودرو به کشور وارد شد. در سال ۱۳۰۵ که ابتدائی ترین خودروها وارد کشور شدند هیچکس فکر نمی کرد که امروز با تعدد خودرو مواجه شویم. در آن روزگارها قوانینی که شامل ۳۲بند بود برای شماره گذاری خودروها وضع شد که البته این قوانین سه سال بعد از ورود اولین خودروها به کشور یعنی در سال ۱۳۰۸ تنظیم شد. در آن سال، خودروها صاحب پنج پلاک شدند؛ نام کارخانه، آدرس مالک، نمره‌عقب، نمره‌جلو و پلاک مالیات. تصویب قوانین به همین جا ختم نشد؛ حدود ۱۳۰۸ وقتی تعداد اتول سوارهای شخصی شهر به ۱۵۲۲ نفر رسید، قوانین مربوطه نیز تغییر کرد و پلاک‌ها متشکل از نام شهر و حدود چهارعدد که در بالای نام شهر قرار داشت، شدند. در گذشته در پلاک خودروها پنج رقم و نام شهری که خودرو در آن پلاک شده بود دیده می شد و یا به همراه شماره پلاک و نام شهر عددی دیگر در آن درج می شد. با افزایش خودرو در کشور، تصمیمی اتخاذ شد تا یکی از حروف الفبای فارسی نیز به نام شهرها افزوده شود و سپس نوبت به پلاک‌هایی رسید که نام شهر با عدد دو رقمی ترکیب و پلاک‌های جدیدی بر روی خودروها نصب شد. در دهه هفتاد، خودروها دیگر از آن شکل و شمایل قدیمی خارج شده و پلاک‌ها نیز لیزری شده بود. در سال ۱۳۷۸ با آمدن پلاک‌های لیزری، مسئولین تصمیم گرفتند که باید همه پلاک‌های خودروها یکسان شوند و این نوع پلاک روی همه خودروها نصب شود. طرح تعویض پلاک در سطح کشور آغاز شد. در این طرح مالکان خودرو، موظف به دریافت برچسب تعویض پلاک شدند و بابت آن برچسب‌ها نیز در آن روزگار مبلغی از آنها گرفته شد. در دهه هشتاد، نوبت به پلاک‌های ملی رسید که هم دارای ابعاد و طرحی جدید بود و هم در نوع شماره‌گذاری و چیدمان اعداد و حروف در کنار یکدیگر بدیع به نظر می‌رسید. مشکلات تعویض پلاک به گونه ای بود که در سال۸۳، میان نیروی انتظامی و دیوان عدالت اداری اختلاف نظرهایی به وجود آمد که این اختلافات موجود موجب سرگردانی و بلاتکلیفی مردم شد. در همین خصوص، خزانه دار شورای شهر تهران در یکصد و یازدهمین جلسه علنی شورای شهر، با اشاره به ۷۰۰ هزار خودروی پلاک شده طی سال‌های ۸۰ تا۸۳ از دیوان عدالت اداری درخواست کرد که "اگر مصوبه دیوان عدالت اداری (غیر قانونی بودن عدم ثبت تعویض پلاک‌ها در دفاتر ثبت) وجاهت قانونی دارد سایر مسئولان هم باید آن را برای رهایی مردم از سرگردانی بپذیرند و اجرا کنند." این مشکلات همچنان تا سال۸۷ ادامه داشت تا اینکه رئیس مرکز شماره‌گذاری راهنمایی و رانندگی اعلام کرد که حدود یک میلیون پلاک قدیمی وجود دارد که هنوز به پلاک کشوری تبدیل نشده‌اند و پانصد‌هزار زوج پلاک مربوط به سال‌های دهه ۴۰ و اوائل ۵۰ است که در حال حاضر وجود خارجی ندارند و از بین رفته‌اند. در دهه هشتاد؛ در پلاک های جدید کدهای دو رقمی که در سمت راست این پلاک‌ها بود، معرف محل سکونت و آدرس شهر و منطقه‌ای بود که مالک خودرو در زمان خرید خودرو به اداره شماره‌گذاری اعلام کرده بودند. تفاوت فاحش و اصلی و شاید دلیلی که باعث نصب این نوع پلاک بر خودروها شد، در این بود که این پلاک به خودرو تعلق نداشت و متعلق به مالک خودرو بود و با انتقال خودرو به شخصی دیگر پلاک انتقال نمی‌یافت و پلاک تنها به شخص تعلق داشت و با تغییر وسیله نقلیه، شخص همواره از پلاک ثابتی استفاده می کند.

انواع پلاک‌ها(۲۰۰۵ به بعد)

پلاک های خودروهای ایرانی دارای هفت نوع کلی هستند که در ۳ رنگ صادر می شوند.

انواع پلاک هاشامل موارد زیر است:

خورورهای شخصی/ خودروهای عمومی/ تاکسی ها/ خودروهای دولتی/ ماشین های کشاورزی/ خوروهای معلولین

• خودروهای شخصی

I.R. IRAN

۱۲ ۳۴۵

ایران ۱۱

• تاکسی‌ها
  

I.R. IRAN

۱۲ ۳۴۵

ایران ۱۱

• خودروهای عمومی
  

I.R. IRAN

۱۲ ۳۴۵

ایران ۱۱

• خودرو های دولتی

I.R. IRAN

۱۲ ۳۴۵

ایران ۱۱

• پلاک ویژه معلولین

• پلاک ترانزیت بین المللی

• پلاک ویژه تراکتور؛ که با حرف کوبه صورت زرد رنگ می باشد.

I.R. IRAN

۱۱ ۳۴۵

ایران ۱۱

شماره گذاری خودروها نیز به صورتی است که می توان از شماره پلاک آن ها به اطلاعاتی مانند استان صادر کننده پلاک و ... پی برد.

کدهای منطقه

ماشینی در شیراز

در نمونه‌های بالا،۱۱ کد منطقه است.کد منطقه بستگی به استانی دارد که خریدار خودرو در آن زندگی می‌کند.

استان	کد	استان	کد
تهران	۱۱-۲۲-۳۳-۴۴-۵۵ ۶۶-۷۷-۸۸-۹۹ ۲۱-۷۸	البرز	۶۸-۷۸-۲۱
آذربایجان شرقی	۱۵-۲۵-۳۵
آذربایجان غربی	۱۷-۲۷-۳۷	اردبیل	۹۱
کرمانشاه	۱۹-۲۹-۳۹	کردستان	۵۱-۶۱
زنجان	۸۷-۹۷	همدان	۱۸-۲۸-۳۸
قزوین	۷۹-۸۹	مرکزی	۴۷-۵۷-۶۷
لرستان	۳۱-۴۱	ایلام	۹۸
چهارمحال و بختیاری	۷۱-۸۱	هرمزگان	۸۴-۹۴
خوزستان	۱۴-۲۴-۳۴	کهگیلویه و بویراحمد	۴۹
گیلان	۴۶-۵۶-۷۶	قم	۱۶-۲۶-۳۶
اصفهان	۱۳-۲۳-۴۳-۵۳	یزد	۵۴-۶۴-۷۴
فارس	۶۳-۷۳-۸۳-۹۳	سمنان	۸۶-۹۶
خراسان رضوی	۱۲-۳۲-۴۲-۵۲	سیستان و بلوچستان	۸۵-۹۵
مازندران	۶۲-۷۲-۸۲-۹۲	کرمان	۴۵-۶۵-۷۵
بوشهر	۴۸-۵۸	گلستان	۵۹-۶۹
خراسان شمالی	۳۲	خراسان جنوبی	۵۲-۳۲

حروف مورد استفاده

حروفهایی که در پلاک‌ها به کار می‌رود، به این ترتیب است:

• ب
• ج
• د
• س
• ص
• ط
• ق
• ل
• م
• ن
• و
• ه
• ی

مرتب شده بر اساس شماره پلاک (سری جدید)

ایران ۱۱ = شهر تهران (سری ۱)

ایران ۱۲ = شهر مشهد (سری ۱)

ایران ۱۳ = شهر اصفهان (سری ۱)

ایران ۱۴ = شهر اهواز

ایران ۱۵ = شهر تبریز

ایران ۱۶ = شهر قم

ایران ۱۷ = شهر ارومیه

ایران ۱۸ = شهر همدان

ایران ۱۹ = شهر کرمانشاه

ایران ۲۱ =شهرهای استان البرز و تهران(سری ۲)

ایران ۲۲ = شهر تهران (سری ۱)

ایران ۲۳ = شهرهای استان اصفهان

ایران ۲۴ = شهرهای استان خوزستان

ایران ۲۵ = شهرهای استان آذربایجان شرقی

ایران ۲۶ = خراسان شمالی

ایران ۲۷ = شهرهای استان آذربایجان غربی

ایران ۲۸ = شهرهای استان همدان

ایران ۲۹ = شهرهای استان کرمانشاه

ایران ۳۱ = شهر خرم‌‎آباد

ایران ۳۲ = شهرهای استان‌های خراسان

ایران ۳۳ = شهر تهران (سری ۱)

ایران ۳۴ = شهرهای استان خوزستان

ایران ۳۵ = شهرهای استان آذربایجان شرقی

ایران ۳۶ = شهرمشهد

ایران ۳۷ = شهرهای استان آذربایجان غربی

ایران ۳۸ = شهرهای استان همدان

ایران ۳۹ = شهرهای استان کرمانشاه

ایران ۴۱ = شهرهای استان لرستان

ایران ۴۲ = شهرهای استان‌های خراسان کدهای مشهد ( ج - ق - و - هـ )

ایران ۴۳ = شهرهای استان اصفهان

ایران ۴۴ = شهر تهران (سری ۲)

ایران ۴۵ = شهر کرمان

ایران ۴۶ = شهر رشت

ایران ۴۷ = شهر اراک

ایران ۴۸ = شهر بوشهر

ایران ۴۹ = شهر یاسوج و سایر شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد

ایران ۵۱ = شهر سنندج

ایران ۵۲ = شهرهای خراسان

ایران ۵۳ = شهر اصفهان (سری ۲)

ایران ۵۴ = شهر یزد

ایران ۵۵ = شهر تهران (سری ۲)

ایران ۵۶ = شهرهای استان گیلان

ایران ۵۷ = شهرهای استان مرکزی

ایران ۵۸ = شهرهای استان بوشهر

ایران ۵۹ = شهر گرگان

ایران ۶۱ = شهرهای استان کردستان

ایران ۶۲ = شهر ساری

ایران ۶۳ = شهر شیراز (سری ۱)

ایران ۶۴ = شهرهای استان یزد

ایران ۶۵ = شهرهای استان کرمان

ایران ۶۶ = شهر تهران (سری ۲)

ایران ۶۷ = شهرهای استان مرکزی

ایران ۶۸ = شهر کرج

ایران ۶۹ = شهرهای استان گلستان

ایران ۷۱ = شهر شهرکرد

ایران ۷۲ = شهرهای استان مازندران

ایران ۷۳ = شهرهای استان فارس

ایران ۷۴ = شهرهای استان یزد

ایران ۷۵ = شهرهای استان کرمان

ایران ۷۶ = شهرهای استان گیلان

ایران ۷۷ = شهر تهران (سری ۳)

ایران ۷۸ = شهرهای استان تهرانواستان البرز(سری۲)

ایران ۷۹ = شهر قزوین

ایران ۸۱ = شهرهای استان چهار محال و بختیاری

ایران ۸۲ = شهرهای استان مازندران

ایران ۸۳ = شهرهای استان فارس

ایران ۸۴ = شهر بندرعباس

ایران ۸۵ = شهر زاهدان

ایران ۸۶ = شهر سمنان

ایران ۸۷ = شهر زنجان

ایران ۸۸ = شهر تهران (سری ۳)

ایران ۸۹ = شهرهای استان قزوین

ایران ۹۱ = شهر اردبیل و سایر شهرهای استان اردبیل

ایران ۹۲ = شهرهای استان مازندران

ایران ۹۳ = شهر شیراز (سری ۲)

ایران ۹۴ = شهرهای استان هرمزگان

ایران ۹۵ = شهرهای استان سیستان و بلوچستان

ایران ۹۶ = شهرهای استان سمنان

ایران ۹۷ = شهرهای استان زنجان

ایران ۹۸ = شهر ایلام و سایر شهرهای استان ایلام

ایران ۹۹ = شهر تهران (سری ۳)

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Vehicle registration plates of Iran»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۸ مارس ۲۰۱۱).

جستارهای وابسته

• پلاک مناطق آزاد
• پلاک های بین المللی
• پلاک نظامی